Metropoli bizigarriak planifikatzeko teknologia eta berrikuntza
Teknologiak eta berrikuntzak ahalmen handia dute hiriei eta lurraldeei ingurumen-, gizarte- eta ekonomia-erronkei aurre egiten laguntzeko. Urteak daramatzagu Smart Cityri buruz hitz egiten, baina oraindik ez ditugu erabat aprobetxatzen eskura ditugun teknologiak eta gaur egun ditugun datuen kopuru ikaragarria.
Teknologiak hiri-sistemen konplexutasunari heltzen lagun dezake. Hiria dimentsio anitzekoa da eta, eraldaketari ekiteko, ikuspegi integratua behar dugu. Izan ere, hiria eraikuntzaz, azpiegiturez eta espazio publikoez osatuta egoteaz gain, bertan jarduera ekonomikoak eta gizarte-harremanak ere sortzen dira, ingurumenaren eta ekosistema naturalaren parte dira, iraganean eraiki duten gizarteen emaitza dira, iraganeko eta oraingo kultura islatzen dute. Azken batean, bizitzari euskarria ematen dion espazioa da eta, aldi berean, bertan bizi den gizartea eraldatuz doa.
Gainera, eskala anitzeko espazio bat da eta, beraz, hura eraldatzeko, hainbat eskalatan lan egin behar dugu modu koordinatuan: etxebizitzatik eta eraikinetik, auzoen dinamikak eta hiri-sistema, oro har, ulertuta, baita hura txertatzen den lurraldearekin duen lotura ere.
Era berean, hiriaren eraldaketari buruzko erabakiak gobernantza konplexuko inguruneetan hartzen dira, eragile anitzekoetan, administrazio publikoen maila desberdinen parte-hartzearekin, beren eskumenen arabera, sektore pribatuarenak, herritarrenak eta hirugarren sektorearenak, eta, beraz, lankidetza erraztuko duten tresna berriak behar ditugu.
Hiri-plangintzari eta kudeaketari laguntzeko sistema digitalak erabakiak hartzea erraztu dezaketen tresnak dira, baita objektiboagoa eta eraginkorragoa egin dezaketenak ere. Hainbat iturritako datuak informazio georreferentziatuko sistema semantiko batean integratzeak, behar bezala elikatzen bada, analisi dinamikoa, prediktiboa eta preskriptiboa lortzeko aukera ematen digu. Horrek aurrerapen handia dakar aurreko paradigmarekin alderatuta; izan ere, analisi-fasea une jakin batean amaitzen zen, eta argazki finko horrekin urte askotan lan egiten zen, eguneratu gabe. Beraz, erabakiak analisian oinarritzen ziren, eta analisi horiek, gaur egun bizi ditugun aldaketen abiadurarekin, zaharkituta geratzen ziren haiek sostengatzen zuten plangintza onartzera iritsi aurretik ere.
Era berean, Adimen Artifizialeko algoritmoen bidez agertokiak modelizatzeak, irizpide anitzeko optimizazioa bezalako teknikekin, onurak eta inpaktu erlatiboak aldez aurretik neurtu eta alderatzeko aukera ematen digu, eta horren arabera erabakiak hartu, baliabide publikoen erabileraren eraginkortasuna hobetuz, lan-prozesuak optimizatuz eta kostu ekonomikoak murriztuz, jarduketa desegokiak saihestuz.
Ildo horretan, hiriko biki digitalak hiri bateko elementuen eta prozesuen erreplika birtual gisa ulertzen dira, bi norabidetan konektatuta. Horrela, datu-iturri ugari integratu daitezke, hirian hedatutako sentsoreetatik datozen denbora errealeko datuak barne, baita eredu digitalaren bidez hiri errealean ere. Elkarri lotutako hainbat alderdiren ikuspegia ahalbidetzen dute, hala nola trantsizio energetikoaren plangintza eta klima-aldaketara egokitzea, azpiegituren kudeaketa, etab.
Tresna horiek erabilgarriak izan daitezke, elikatzeko beharrezko datuak ditugun neurrian. Azken hamarkadetan, hiri batzuek inbertsio-ahalegin handia egin dute hiri-elementuak sentsorizatzeko eta hainbat eremutako datuak (trafikoa, airearen kalitatea, zarata, etab.) atzemateko, Smart City-ren ikuspegi teknologikoetatik oso bideratuta. Hala ere, ikuspegi hori berrikusten ari gara, ez baitu ezertarako balio datu-kopuru handiak lortzea helburu argirik gabe. Horrela, lehenik eta behin, geure buruari galdetu behar diogu zein diren harrapatu eta biltegiratu beharreko datu garrantzitsuak, hiriaren zein helburu estrategikoren zerbitzura. Halaber, datu horiek behar bezala ustiatzeko beharrezkoak diren tresnak eta gaitasunak eduki behar ditugu, hiri-plangintzari eta -kudeaketari buruzko erabakiak hartzeko benetan lagungarri izan daitezen.
Patricia Molina Costa
Tecnalian Hiri, Lurralde eta Ingurumen Arloko zuzendaria
