AA-Adimen Artifizialaren erronkak eta aukerak lan merkatuan
Adimen artifiziala agertu zenetik ikusi dugu nola egiten duen aurrera bizkor-bizkor, eta badirudi ez duela mugarik. Iraultza teknologiko hau hainbat arlo eraldatzen ari da: osasuna, garraioa, banka, prozesu industrialak… gure bizitzak aldatuz eta egunerokotasunaren normaltasuna aldatuz.
Interkonektibitatea, prozesuen digitalizazioa eta automatizazioa, adimen artifiziala, datuen kudeaketa, hiperespezializazioa edo iraunkortasuna. Hainbeste dira gertatzen diren berrikuntza teknologikoak, ezen mundua izugarrizko abiaduran eboluzionatzen ari den. Horren erakusgarri da gure hiriak ere aldatzen ari direla eta smart city kontzeptua sortu dela. Garraioan, datuen kudeaketan eta hiriko zerbitzuetan teknologia adimendunak ezartzea hirietako bizi kalitatea hobetzen ari da. Hona hemen adibide batzuk: ibilgailuen fluxua optimizatzeko hiri trafikoaren kudeaketan AA sistemak ezartzea, herritarren segurtasunari aplikatutako algoritmoak, larrialdi egoeretan erantzun azkarragoa eta eraginkorragoa ahalbidetzeko. Edo AA hirietan energia berriztagarrirako trantsizioa errazten ari dela, energia kontsumoa aurreikusiz eta optimizatuz. 2023an, Bilbo Espainiako hiririk adimendunena izendatu dute berriro, Smart City Indexeko 27. postuan, hiri ingurunean teknologia adimenduna ezartzeagatik, zerbitzuen kalitatea eta, ondorioz, herritarren bizitza hobetzeko.
Aurrerapen horien irismena ikusteko, nahikoa da atzera begiratzea eta orain dela 10 urte pertsonen arteko harremanak nolakoak ziren, bidaia bat nola antolatzen zen, pertsonek beren bankuarekin nola erlazionatzen ziren, Gabonetako opariak nola erosten ziren… pentsatzea. Bizitzaren beste alderdi asko ere gailu adimendunen pantailetan txertatuta daude gaur egun. Enpleguaren Etorkizunari buruzko Munduko Ekonomia Foroaren azken txostenaren arabera, 2025. urterako 97 milioi enplegu berri sortuko dira digitalizazioaren bidez, eta horietan ezagutza nagusituko da hainbat gaitan; hala nola datuen analisian, hodeiko informatikan, adimen artifizialean edo softwarearen garapenean.
Izan ere, lan merkatuaren barruan, dagoeneko asko eskatzen dira ezagutza informatikoak beste diziplina batzuekin konbinatzen dituzten profil profesionalak, hala nola medikuntzara bideratutako programazioa edo sektore turistikoan edo juridikoan espezializatutako datu analistak. Hala ere, eraldaketa digitalaren bidez, bezeroen arretarako, administraziorako, auditoretzarako edo kontabilitaterako arloetan lanpostuen eskaria jaitsiko dela aurreikusten da. Dena dela, inoiz ez da aurreikusten enpleguaren suntsipen masiborik, eraldaketa sakona baizik.
AAren aplikazio sektore guztietan garrantzitsua da azpimarratzea mundu digitala gero eta gehiago hartzea aukera bat dela, eta ez dituela pertsonak lekualdatu behar, eta ez dituela pertsonak lekualdatu behar. SERES Fundazioak egindako Ética IA, un reto estratégico para las empresas y la sociedad txostenaren arabera, adimen artifiziala zeharkako teknologiatzat har daiteke, jarduera ekonomiko eta sozialeko ia edozein sektoretan aplikatzeko gaitasuna duena.
Adimen Artifiziala gizakien zerbitzura dagoen tresna gisa hartzen da, baina berrikuntza iraultzaile oro bezala, bi ahoko arma da, eta itzalak ere baditu. National Bureau of Economic Research GKEak argitaratu berri duen How do Workers and Households Adjust to Robots? Evidence from China ikerketak ondorioztatzen du Txinan, digitalizazioan eta robotizazioan aurreratuen dagoen herrialdean, pertsona batek enplegatuta egoteko duen probabilitatea %7,5 murrizten dela, orduko soldata %9 jaisten dela eta pertsona horrek berak %14 gehiago lan egiteko joera duela. Gehien zigortutako langileen profila hezkuntza maila baxuko adineko gizonak dira. ELGA-Ekonomia Lankidetza eta Garapenerako Antolakundearen kalkuluen arabera, 1.000 milioi enplegutik gora, ia mundu osoko enplegu guztien herena, eraldatuko dira, teknologiaren eraginaren ondorioz.
Gure aldetik, BBVAn, funtsezko eraldaketak, zalantzarik gabe, prestakuntzaren aldetik etorri behar du. Ildo horretan, Munduko Ekonomia Foroaren txosten horretan, enplegua bilatzeko orduan garrantzi handiena hartzen duten soft skill-ak definitzen dira: pentsamendu analitikoa, berrikuntza, ikaskuntza aktiboa edo sormena. Esparru akademiko guztietan garrantzitsua da diziplina desberdinak merkatuko premien aldaketetara egokitzea, baina enpresek eta erakundeek ere langileei aldaketetara egokitzen lagundu behar diete, etengabeko prestakuntzaren bidez.
Etorkizunari begira, mundua eboluzionatzen ari dela mantendu behar dugu, eta guk aurrerapen horiekin batera hazi behar dugu. Adimen artifizialak eragindako iraultza gure bizimoduaren zeharkako eraldaketa baten preludioa da, eta datozen urteetan garatzen jarraituko du, eta BBVA bezalako enpresek egunero lan egiten dugu prest egoteko.
Marta Alonso
BBVAren Iparraldeko lurralde zuzendaria
