Guggenheim 3.0 efektua
XXI. mendean munduko biztanle gehienak hirietan bizi direla jakin badakigu, eta errealitate horrek bi ondorio ditu: lehenik eta behin, hiri horietan jasoko dira joerarik handienak, eta, aldi berean, politikek eragin handiena izango dute jendetza horrengan, mende honetako erronka handienei aurre egiteko.
Hala ere, maila globalean, hiri iraunkorrago eta bizigarriagoetarako gure abiapuntuak eta bideak oso desberdinak dira. Blog honetan, Saudi Arabiako hirien gaineko eraginak nabarmenduko ditugu. Izan ere, 2030 Ikuspegiaren arabera, ekonomia eta gizarte mailan eraldaketa sakona jasaten ari dira, ekonomia dibertsifikatzeko bidean; baita inbertsioen eta turismoaren helmuga gisa kokatzeko zein eta bizi eta lan egiteko ere. Ziur aski, munduan hiri proiektuetan gehien inbertitzen duen herrialdea da. Aldi berean, Mega eta Gigaproiektu izenekoak daude eta “Hiri Ekonomiko” berriak ere, baita hainbat mailatako hiri plangintzako egitasmoak ere, dagokion programaren bidez bizi kalitatea hobetzeko.
Egiaztatu behar da biztanle gehienak herrialdean dauden hirietan bizi direla oraindik. Beraz, badirudi gaur egungo eskualde hirien artikulazioa eta hiri eraldaketa izango dela, epe ertainean gutxienez, lurraldearen bizi kalitatean eta lehiakortasunean eragin handiena izango duen estrategia.
Hala ere, Giga eta Megaproiektuak “Guggenheim efektuaren” bilakaeratzat har daitezke. Gaur egun, “herrialde mailako proiektuak” dira, eta izugarrizko ikusgarritasuna eta marketin efektua dute komunikabide sozialetan. Sortzen duten eztabaida intelektualak garrantzi globala du. Bestalde, estrategia berriak, teknologiak eta utopia arkitektonikoak ere probatzeko laborategiak dira, nahiz eta aldi berean ikuspegi kritikoa behar izan kostuagatik eta tamainagatik.
NEOM proiektua hainbat osagaitako metropoli eskualde egitasmo bat da, non The Line, hiri lineal gisa, “hiri” bat baino ez den. 170 km-ko luzera ez dator bat 200 m-ko zabalerarekin eta 500 m-ko altuerarekin, non bederatzi milioi biztanle izango diren. Bien bitartean, Riyadhen “New Murabba” downtown bat da, 400 m x 400 m x 400 m-ko kubo batean trinkotuta, 450.000 biztanlerentzat diseinatua. Bi proiektuek Saudi Arabian finkatutako hirietan falta diren balio guztiak errotik garatu nahi dituzte. Hiri lehiakorrenen bila dabiltza, besteak beste, Bilboko metropolia: eraginkortasuna, dentsitatea, konektibitatea, bizi-kalitatea “hiritartasunaren” bidez, batzuetan naturala eta artifizialaren arteko muga lausotzen duena.
Utopia arkitektonikoak gauzatzen dituzten proiektu horien kasuan, interesgarria izango da hurbiletik jarraitzea non dauden helburu horien mugak; baita hiritartasun maila handi horrek zer eragin izango duen hiri eraikin bateko bizilagunaren psikologian ere. Halaber, elkarren aurkako estrategiekin eta finkatutako hirietako interbentzio kirurgiko eta taktikoekin zerikusia dutela ikusi beharko da. Litekeena da XXI. mendeko Guggenheimen antzeko proiektuak ura bezalako baliabideak eta hondakinak bideratzeko eraikuntzak sortu eta horiek mugitu zein kudeatzeko teknologia garrantzitsuak eskaintzea. Hala nola, mundu osoko hirientan ikasitako ikasgaiak. Eta, aldi berean, ez da baztertu behar proiektu handiek eboluzionatzea eta kontzeptu “taktikoagoak” txertatzea, finkatutako hirietan eraginkortasuna erakutsi dutenak.
Truke eta eztabaida konstruktibo hori gerta dadin, nazioarteko erakundeekin batera osatutako foroak eta proiektu horietako agintariek parte hartzen duten hirietako sareak tresna egokiak izango dira ezagutza trukea bizkortzeko eta XXI. mendeko hiri eraldaketarako neurririk eraginkorrenak zehazteko.
Marc Potard
Urban Planner & Partner, IDOM
